Glyn MATTHEWS, 04/10/2021
Çeviren: S. Erdem Türközü
Bugün, “Cable Street Muharebesi” olarak bilinen olayın 85. yıl dönümü; tarihi yeniden ziyaret etmek ve bundan hayati dersler çıkarmak için çok uygun bir zaman. “Britain first”, aşırı sağcı bir örgüt, yakın zamanda yeniden siyasi parti olarak yeniden kayıt yaptırdı. Dünyanın pek çok yerinde, hem faşist hem de aşırı sağcı popülist örgütlerin cesaretlendiğini ve sıklıkla şiddet kullanma özgüvenine sahip olduğuna tanıklık ediyoruz.
***
Cable Street Muharebesi olarak bilinen şey, Oswald Mosely ve British Union of Fascists [Britanya Faşistler Birliği’nin (BUF)] Londra’nın doğu ucunda eksiksiz faşist üniformasıyla (Britanya faşistleri Kara Gömlekliler olarak biliniyordu) yürüyerek konumlarını sağlamlaştırma girişimiydi. Bu aynı zamanda kasıtlı bir provokasyon ve yıldırma eylemiydi. O zamanlar Britanya’da 350.000 Yahudi’nin olduğu ve kabaca yarısının Londra’nın doğu ucunda yaşadığı tahmin ediliyordu. Yidiş doğu ucundaki toplulukların birçoğunun ortak lingua franca’sıydı.
Bu, Hitler’in Almanya’da zaten iktidarda olduğu ve Yahudilere zulmetmenin çoktandır resmi siyasa olduğu 1936 yılındaydı. Mussolini İtalya’da iktidardaydı ve İspanya İç Savaşı başlamak üzereydi. İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesinden sadece birkaç yıl önceydi.
***
O zamanlar Kara Gömlekliler kayda değer bir ivme kazanıyordu.İki yıl önce, Londra’daki Olympia Sergi Merkezi’nde, 2.000’i üniformalı, 12.000 kişinin katılımıyla, ortaya çıkmaya cesaret eden herhangi bir muhalefete saldırmaya hazır, kötü şöhretli bir miting düzenlediler. 40.000 üyeye sahip olduklarını ve ulusal bir günlük gazete olan Daily Mail‘in aktif desteğini aldıklarını iddia ettiler.
Londra’nın doğu ucunda, kimse karşı çıkmaksızın, başarılı bir şekilde yürüyebilselerdi, bu, doğu ucundaki Yahudi cemaatinin yanı sıra diğer birçok etnik ya da dini grup ve ayrıca tüm sosyalistler ve sendikacılar için felaket olurdu.
Yürüyüş öncesinde BUF, Yahudi topluluğuna karşı nefreti körüklemek için doğu ucunda bir dizi toplantı düzenledi. Yahudi topluluğu anında yanıt verdi: Yahudi Halk Konseyi yürüyüşün yasaklanması için bir imza kampanyası başlattı ve sadece iki gün içinde 100.000’den fazla imza topladı.
***
Bununla birlikte, topluluğun ve tabandaki aktivistlerin hissilerine, Yahudi liderliği aynı şekilde karşılık vermedi. Yahudi hiyerarşisi, Yahudi gençlerin yürüyüş günü doğu ucundan uzaklaşmalarını sağlamak için spor etkinlikleri düzenledi. Yoksulların gelirinin azaltılmasına direndiği için hapsedilen Poplar Konseyi’nin kahramanı İşçi Partisi’nden George Lansbury şunları yazdı:
“İstediğim şey barış ve düzeni sağlamak ve faşizme karşı olan insanlara gösterilerden uzak durmalarını tavsiye ediyorum.”
Komünist Parti liderliği inanılmaz derecede alaycı bir rol oynadı. Doğu ucunda çok güçlü bir destek ve üyelik tabanına sahip olan parti, çok güçlü bir konumdaydı. Daha sonra KP milletvekili olan Phil Piratin şunları söyledi:
“Mosley yürümeye karar verirse, bırakın yürüsün. Düzensizliğe kalkışmayın”.
Faşistlere karşı iç savaşta İspanya Cumhuriyeti’ni desteklemenin en iyi yolunun, kendi kapılarının eşiğindeki faşistlere karşı çıkmak olduğunu [görememenin] ironisiyle Genç Komünistler Birliği, aynı gün, İspanya Cumhuriyeti’yle dayanışmak için Trafalgar Meydanı’nda (Londra’nın merkezinde) bir miting düzenlemişti.
***
Neyse ki, aşağıdan gelen muhalefet, KP’nin, Yahudi grupların ve Bağımsız İşçi Partisi gibi diğerlerinin tabanında büyüdü. Sonuç olarak, yürüyüş günü 300.000 kişi Kara Gömleklilerle ve onlara eşlik etmeye çalışan polisle yüzleşmek için sokaklara döküldü. Bu, işçi sınıfının tüm kesimlerinden gelen, gerçek bir işçi sınıfı meydan okumasıydı. İrlandalı Katolik liman işçileri tarafından Commercial Road ve Cable Street çevresinde barikatlar kuruldu. Çocukların bilyeler atarak, toynaklarıyla bilyelerin etrafından dolaşamayan polis atlarının ilerlemesini engellediği görüldü. Faşistlerin tepesine lazımlıklar boşaltıldı; sokaklar komünistler, sendikacılar, Yahudiler, İrlandalılar ve her yaştan ve cinsiyetten her ulustan insanlarla dolup taştı.
Mosely ve BUF için utanç verici bir yenilgiydi. Polis onlara yardım etmeye çalışmasına rağmen geri çekilmek zorunda kaldılar. İşçi sınıfı toplulukları, yalnızca hoş karşılanmadıklarını değil, orada bulunmalarının da engelleneceğini göstermişti. BUF bundan asla kurtulamadı ve bunun gibi aşırı sağcı gruplar, Britanya’nın her yerinde ne zaman yürümeye kalkışsalar, Cable Street’in hayaleti üzerlerinde asılı kalıyor ve her zaman direnişle karşılaşıyordu.
***
Özellikle KP içindeki pek çok kişi, faşistlerin geçmemesi için kitle direnişi inşa etmek için kendi topluluklarındaki işçi sınıfının tüm kesimlerinin birleşik cephe kampanyasını örgütlemek yerine KP liderliğini dinleseydi, o zaman olaylar olduğundan çok daha farklı olabilirdi. Cable Street kahramanlarının gerçek mirası budur.
